Lịch sử tên gọi của Hồ Tây

Hồ Tây là Hồ nước ngọt lớn nhất trong nội đô Thành Phố Hà Nội. Hồ Tây nằm ở phía Tây Bắc nội thành Hà Nội với diện tích khoảng 500 ha, nếu bạn muốn đi hết một vòng quanh hồ thì tôi khuyên bạn nên đi bằng xe máy hoặc ô tô, vì hồ có chiều dài lên tới 17 km. Theo như sự nghiên cứu của chúng tôi, cộng với sự tìm hiểu của Ngành địa dư lịch sử đã chứng minh rằng, hồ là một đoạn sông Hồng rớt lại, sau khi đổi dòng, có thể tới cả hàng nghìn năm. Và bây giờ chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu về lịch sử tên gọi qua các thời kỳ của hồ….. 

19 điểm Du lịch hấp dẫn của Hà Nội

Trước khi có tên gọi là hồ Tây như bây giờ thì hồ cũng trải qua rất nhiều thời kỳ lịch sử với những tên gọi khác nhau gắn với văn hóa từng thời đại, với ý chí chủ quan của con người, nên mỗi tên gọi ấy đều gắn với từng sự tích, từng câu chuyện dân gian khác nhau. Tôi sẽ kể cho quý khách nghe về 6 tên gọi lịch sử của hồ bằng 6 câu chuyện đã được lưu truyền lại.

1. Đầm Xác Cáo

Đầm Xác Cáo có lẽ là tên gọi xưa nhất của Hồ Tây. Tên gọi này gắn với sự tích con Hồ ly tinh chín đuôi. Sự tích kể rằng nơi đây ngày xưa là rừng rậm hoang vu và nhiều gò núi. Ở đó, có một con Hồ ly tinh chuyên tác oai tác quái quấy nhiễu đời sống dân lành. Nhưng việc diệt trừ Hồ ly tinh được kể trong các câu chuyện dân gian cũng khác nhau. Một chuyện cho rằng Lạc Long Quân vì thương xót con dân nên đã dâng nước biển dìm chết con cáo và tạo ra hồ nước. Một câu chuyện khác kể về Huyền Thiên cũng vì thương xót và nghe lời cầu khẩn của dân chúng mà diệt trừ con cáo. Việc diệt trừ xảy ra ác liệt, khi con cáo bị diệt xong đã tạo ra một hồ nước. Từ đó, hồ có tên là Đầm Xác Cáo.

2.Hồ Kim Ngưu

Hồ Kim Ngưu gắn với sự tích con trâu vàng. Bạn nên đến Đền Kim Ngưu, nơi đây hiện vẫn còn lưu giữ rất nhiều minh chứng liên quan đến con trâu vàng này. Song sự tích này được kể khác nhau. Một câu chuyện kể rằng ngày xưa ở Núi Tiên Du có con Trâu vàng bị một Pháp sư yểm bùa, vùng dậy chạy. Chạy mãi, chạy mãi qua mỗi nơi, bằng sức mạnh của mình, nó đều tạo ra các dấu tích. Cuối cùng nó chạy tới đầu Sông Tô gặp một hồ nước, nó nhao xuống bơi lội thỏa thích rồi ở luôn trong lòng như đứa con lưu lạc vừa tìm được mẹ. Từ đó, Hồ Tây có tên là Hồ Kim Ngưu.

3. Hồ Lãng Bạc

Theo Tây Hồ chí thì sau khi dập tắt cuộc khởi nghĩa bi hùng tráng của Hai Bà Trưng, Tướng quân Mã Viện với tư cách là kẻ thôn tính văn hóa và đất nước ta đã gọi Hồ Tây là Lãng Bạc với ý nghĩa hồ đầy sóng vỗ. Tên gọi này thể hiện ý nghĩa rõ nhất vào những ngày giông bão, mặt hồ rộng, sóng nước nổi lên ầm ầm, tạo ra một cảnh hồ vô cùng hùng tráng.

4. Dâm Đàm

Cái tên nói lên tất cả, Dâm Đàm với ý nghĩa là đầm tràn đầy nước. Có lẽ ý nghĩa ấy muốn nói tới sự rộng lớn, mênh mang sóng nước của Hồ Tây. Tên gọi này cũng không biết chính xác được gọi trong thời gian nào, nhưng theo cố GS. Trần Quốc Vượng thì Dâm Đàm có tên thật từ thời Lý – Trần (Thế kỷ X – XV) với huyền tích Lý Nhân Tông ngồi thuyền Mục Thận xem đánh cá, gặp sương mù, có thuyền tới gần, trên có hổ, Mục Thận quăng lưới bắt hổ, hóa ra đó là Thái sư Lê Văn Thịnh, và ông cho rằng Dâm Đàm nghĩa là Hồ mù sương.

5.Tây Hồ

Sử sách ghi rằng: “Đến năm 1573, để tránh tên húy của Vua Lê Thế Tông là Duy Đàm, người ta đổi là Tây Hồ”. Cái tên Tây Hồ có từ đó, ngoài lý do trên, có lẽ việc đặt tên này nhằm sánh với phương Bắc, vì ở Trung Quốc cũng có Tây Hồ nổi tiếng ở Hàng Châu. Việc đặt tên các địa danh, sông hồ của Việt Nam theo Trung Quốc là chuyện bình thường. Nhiều người giải thích rằng Tây Hồ nghĩa là hồ phía Tây Kinh thành, e không hợp lý. Cũng như Hà Đông, nếu xem bản đồ Hà Nội, thì địa danh trên không đúng theo phương vị Đông và Tây. Tây Hồ là cách đọc Hán Việt của Hồ Tây, và Hồ Tây đã trở thành cái tên gần gũi, lâu dài, nên thơ nhất đối với người Hà Nội cũng như nhân dân cả nước.

6.Đoài Hồ

Chúa Trịnh Tạc (1657 – 1682) được phong tước Tây Vương, nên địa danh có chữ Tây bị ông ra lệnh đổi thành Đoài (quẻ Đoài thuộc phương Tây – ý nghĩa như nhau, âm và chữ khác nhau) như Sơn Tây gọi thành Xứ Đoài, bởi vậy nên Tây Hồ được gọi là Đoài Hồ. Nhưng cái tên Đoài Hồ không được dùng lâu, đến hết đời Chúa Trịnh Tạc dân ta gọi lại như cũ là: Hồ Tây.’

Hi vọng rằng qua những câu chuyện tôi vừa kể các bạn sẽ phần nào hiểu được nguồn gốc lịch sử của cái tên Hồ Tây như ngày nay.

Đứng ở đây các bạn có cảm nhận được sự tươi mát và trong lành của nơi đây không ạ?
Vâng chính vì điều này mà dù trong quá khứ hay hiện tại thì hồ vẫn mang 1 ý nghĩa vô cùng to lớn đối với người dân toàn thành phố. Hồ Tây được coi là bức tranh Hà Nội đa màu, là lá phổi xanh của Hà Nội, giúp điều hòa không khí, tạo bầu không khí trong lành, không chỉ là nơi nghỉ ngơi thư giãn, hồ còn là nguồn cung cấp thủy hải sản lớn cho thành phố. Những sản vật sen hay hay đặc sản bánh tôm bún ốc có thể nói là tiêu biểu cho ẩm thực nơi đây. Các bạn sẽ có những cảm nhận tuyệt vời nếu thử thưởng thức chúng.

10 điểm du lịch tâm linh nổi tiếng nhất Hưng Yên

Nếu khi nào các bạn có dịp đến thăm nơi đây, các bạn có thể dừng chân ở đình và đền Kim Liên- chính là chấn phía nam của kinh thành thăng long xưa, hay đưa gia đình tới công viên nước hồ tây nghỉ ngơi vui chơi, đó đều là nhưng địa điểm thú vị xung quanh Hồ Tây để cảm nhận hết được vẻ đẹp của nơi đây.

Một số câu hỏi thường gặp.